Güney Kıbrıs’tan Gazze için Amalthea planı: ‘İsrail pratikte istek gösterdi’

LEFKOŞA – İsrail-Gazze çatışmalarının ağırlaşması Filistinlilerin yaşadığı insani durumu her geçen gün biraz daha berbatlaştırıyor. 2 milyonun üzerinde insan acil muhtaçlıkları için milletlerarası kamuoyundan dayanak beklerken başta Birleşmiş Milletler (BM) olarak üzere birçok kurum bir an önce insani yardım ulaştırmak için yeni planlar üzerinde çalışıyor.

Çatışmaların başlamasının akabinde İsrail’den ayrılan binlerce kişinin gittiği Avrupa Birliği (AB) üyesi Kıbrıs Cumhuriyeti de Gazze’ye insani yardım ulaştırılması için Amalthea teşebbüsünü gündeme taşıdı. Lefkoşa, memleketler arası kamuoyunun takviyesiyle Larnaka Limanı üzerinden abluka altındaki Gazze’ye deniz yoluyla insani yardım ulaştırmayı hedefliyor.

Kıbrıs siyaseti ile Doğu Akdeniz özelindeki gelişmeleri yakından takip eden Kıbrıslı milletlerarası ilgiler uzmanı Petros Zarounas, ülkesinin Amalthea teşebbüsünü, bu teşebbüsün Gazze, Kıbrıs ve bölge ülkeleri için ehemmiyetini Gazete Duvar’a anlattı.

‘PLAN HAYATA GEÇERSE LARNAKA GAZZE İÇİN KİLİT ROL ÜSTLENECEK’

Petros Zarounas

Gazze’deki son gelişmeleri ele alan Zarounas, bölgenin genelinde durumun kötüleşmekte olduğuna ve milletlerarası kamuoyunun bölgede yaşayanlara yardım ulaştırmak için birçok seçeneği masaya yatırdığına dikkat çekti.

AB Dışişleri ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in açıklamalarına atıfla, AB’nin Refah Hudut Kapısı üzerinden insani yardımı artırmak için çalıştığını söz eden Zarounas, memleketler arası aktörlerin durumun kötüleşmekte olduğunun farkında olduğunu ve bu gelişmenin beraberinde bir dizi riski gündeme taşıdığını söyledi.

Zarounas ayrıyeten, son günlerde AB’nin Gazze’ye uzanan bir Kıbrıs Deniz Koridoru (CMC) mümkünlüğünü da gündemine aldığını belirtti. Bu planın hayata geçmesi durumunda Güney Kıbrıs’ın güneydoğusunda bulunan liman kenti Larnaka, Gazze krizinde kilit rol üstlenecek.

Uluslararası bağlantılar uzmanına nazaran, planlanan koridor hayata geçirildiği takdirde, her geçen gün 2,2 milyon Filistinlinin gereksinimlerinin arttığı bir periyotta Gazze’nin güneyine insani yardım sunulması için yeni, alternatif imkânlar sağlayacak.

‘ARTAN HALK ÖFKESİNİ GÖĞÜSLEME KONUSUNDA KATKI SAĞLAYACAK’

Zarounas’a nazaran Amalthea teşebbüsü gerek ABD ve AB gerek bölgedeki Arap hükümetleri için kıymetli. “Böylesi bir adım ölçülü Arap ülkelerinin hükümetlerine, İsrail’in kuzey Gazze’ye yönelik ölümcül bombardımanı nedeniyle artan halk öfkesini göğüsleme konusunda katkı sağlayacak” görüşünü lisana getiren Zarounas, Kıbrıs’ın komşularında Gazze’de yaşananlar karşısında kamuoyunun reaksiyonunun ağırlaştığına dikkat çekti.

Zarounas ayrıyeten, “Hem ABD ve AB’nin hem de ikincil olarak BM’nin Kıbrıs’ın Larnaka Limanı’ndan başlayıp Gazze’de sona erecek bir deniz insani yardım koridoru oluşturma teklifine büyük ilgi göstermesi rastlantısal değil” yorumunda bulundu.

KIBRIS’IN PLANI HANGİ ETAPLARDAN OLUŞUYOR?

Kıbrıslı uzman, Lefkoşa ile AB’nin üzerinde durduğu Amalthea teşebbüsünün ayrıntılarını da paylaştı. Zarounas’a nazaran, planın birinci evresi Gazze’ye yönelik insani yardımların Larnaka Memleketler arası Havalimanı’na ulaştırılmasını öngörüyor. Larnaka’ya ulaşan insani yardımlar Kıbrıs Kara Açık Deniz ve Liman Güvenliği Merkezi’nin (CYCLOPS) dayanağı ile Larnaka Limanı’nda süreksiz olarak depolanacak ve kontrolden geçecek.

CYCLOPS, Larnaka’da, ABD ile yakın işbirliği çerçevesinde yakın devirde hizmete giren, Kıbrıs Cumhuriyeti’ne ilişkin bir eğitim tesisi. Tesisin maksadı Kıbrıs’ta, AB’de, Doğu Akdeniz bölgesinde ve ötesinde deniz ve siber güvenlik alanlarında gerekli altyapıyı sunmak. Kelam konusu tesis Amalthea planı çerçevesinde ön plana çıkacak.

İsrailli yetkililerin de katılacağı kontrol safhasının sona ermesinden sonra insani yardım gemilere nakledilecek. Larnaka’dan insani yardım yükü ile yola çıkan gemiler Avrupalı deniz ögelerinin nezareti ve muhafazası altında Gazze’ye ulaşacak.

Kıbrıs’ın teklifine nazaran, insani yardım, muhtaçlık sahiplerine dağıtılmak üzere insani yardım örgütlerine ve BM’ye teslim edilecek.

PLANIN ÖNÜNDE NE ÜZERE PÜRÜZLER VAR?

Zarounas’a nazaran, şu anda teklifin uygulanmasının önünde teknik pürüzler bulunuyor. “En kıymetli pürüz Gazze Şeridi’nin uygun bir limana sahip olmaması” değerlendirmesinde bulunan uzman, Gazze’nin yalnızca bir balıkçı limanına sahip olduğuna dikkat çekti. Zarounas’a nazaran, Gazze’deki altyapı eksikliğini dikkate alan uzmanlar, yardımların boşaltılacağı yüzer bir platform oluşturulması üzere muhtemel pratik tahlilleri inceliyor.

Zarounas, “İsrail’in isteği ise kargoların Gazze’ye giden gemilere yüklenmeden evvel güvenlik denetiminden geçirilmesi kuralıyla prensipte sağlanmış görünüyor. Gazze kıyısına yüzer hastane gönderen ülkelerin bu teşebbüsün Kıbrıs tarafından desteklenmesini ve koordine edilmesini talep ettiklerini de belirtmek gerekir” diye ekledi.

‘İTİRAZLARA KARŞIN ASKERİ KOLAYLIKLAR SUNULUYOR’

Amalthea’nın Kıbrıs açısından ehemmiyetini de kıymetlendiren Petros Zarounas, “Kıbrıs, Gazze’ye olan coğrafik yakınlığını (210 deniz mili), liman ve havaalanı altyapısını ve hem İsrail hem de esas Arap ülkeleriyle olan kusursuz alakalarını bir ortaya getirerek teklifine takviye bulmayı başardı” değerlendirmesinde bulundu.

Kıbrıslı uzman ayrıyeten şu noktalara dikkat çekti:

“Kıbrıs’ın önerisi, geniş Orta Doğu bölgesinde savaş ve insani krizler ortaya çıktığında Kıbrıs Cumhuriyeti’nin oynayabileceği değerli rolü bir sefer daha vurgulamış oldu. Kıbrıs Cumhuriyeti, Kıbrıs Türk liderliğinin itirazlarına karşın, Almanya ve Hollanda üzere Avrupa ülkelerine askeri kolaylıklar sunuyor. Bu ülkeler, Gazze Şeridi’nde bulunan vatandaşlarını tahliye etmeleri gerektiğinde misyon yapmak üzere Kıbrıs’a bir dizi özel kuvvet gönderdi. Bu süreçte tahliye Refah Hudut Kapısı üzerinden barışçıl bir formda gerçekleştirildi.”

Amalthea, ilah Zeus’un Krete’deki (Girit) Dikte (Dicte) Dağı’nda bir mağarada sütle beslediği dişi keçi hemşiresiydi. Antik periyotta güç anlarda dayanak sunan Amalthea, Gazze’de yaşayan şahıslara insani yardım sağlamak için geliştirilen plana da ismini verdi.