Özgür fon nedir? Kime kazandırır?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Ünlü atletlerin yaşadıkları ve yargıya taşınan süreç sonrası herkes özgür yatırım fonları hakkında soruyor. Öncelikle yargıdaki belgelere nazaran o öyküde ortada bir fon yok üzere görünüyor ancak ‘nitelikli yatırımcı’ya yönelik ihraç edilen hür yatırım fonları dudak uçuklatan yararlara imza atıyor. Takasbank Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Platformu (TEFAS) bilgilerine nazaran hür yatırım fonlarının aylık getirileri yüzde 40’a dayanırken bu yıl yatırımcıya sağladıkları kar yüzde 1000’e dayandı.

Peki bu fonlar ne ve kimler bu fonlarda yatırım yapabiliyor?

Serbest yatırım fonları Sermaye Piyasası Kurulu’nun hazırladığı bilgilendirme kitapçığına nazaran hisseleri yalnızca nitelikli yatırımcılara satılmak üzere kurulabiliyor. Bu fonları aracı kurumlar ve portföy idare şirketleri kuruyor. Hür yatırım fonlarına giriş için fon yatırımcılarına taban yatırım fiyatı ya da azamî yatırımcı sayısı konusunda bir hudut yok. Nitelikli yatırımcılar ise profesyonel müşteriler yani yerli yabancı yatırım fonları, emeklilik fonları, bankalar, sigorta şirketleri, sandıklar derneklerin yanı sıra en az 1 milyon TL meblağında Türk ve/veya yabancı para ve sermaye piyasası aracına sahip olan gerçek ve hükmî bireyleri de kapsıyor. İşte bu nitelikleri sağlıyorsanız böylesi getiriler elde edebilme talihine da sahipsiniz.

AYLIK YÜZDE 40’A VARAN GETİRİ

TEFAS datalarına geri dönelim. Dün itibariyle aylık yüzde 39,4 getirisiyle Rota Portföy Yedinci Pay Senedi Hür (TL) Fon birinci sırada. Bu fonun 58 yatırımcısı var ve fonun toplam pahası de 524.22 milyon lira düzeyinde. Bu fonun son üç aylık getirisi ise yüzde 45,83. Aylık getiride yüzde 37,3 ile Deniz Porftöy’ün HLC Hür (Döviz) Özel Fon’u ikinci sırada. Bu fonun 2 yatırımcısı var ve fonun toplam pahası 496.53 milyon lira. Fonun son üç aylık getirisi yüzde 14,22, son 6 aylık getirisi yüzde 88,77 ve son 1 yıllık getirisi ise yüzde 101,25 olarak hesaplanıyor. Üçüncü yeniden Deniz Portföy’ün MER Özgür (Döviz) İtina Fon’u. Bu fon şahsa özel yani tek bir yatırımcısı var. Aylık getirisi yüzde 35,73, üç aylık getirisi yüzde 3,54, son 6 aylık getirisi yüzde 60,7. Fonun toplam pahası ise 513.86 milyon lira düzeyinde.

KATILIM FONLARI DA BİRİNCİ 10’DA YER ALIYOR

Ziraat Portföy’ün İştirak Özgür (TL) Fon’u ise son 1 ayda yüzde 33,1’lik getirisiyle dördüncü sırada. İştirak hür fonunun son 3 aylık getirisi yüzde 19,96, son 6 aylık getirisi yüzde 73,82, son 1 yıllık getirisi ise yüzde 13,5. Bu fonun 12 yatırımcısı var ve toplam bedeli 965 milyon 462 bin lira aylık getiride birinci 10 ortasında öne çıkıyor.

5’inci sırada Maksat Portföy Uludağ Pay Senedi Özgür (TL) Özel Fon’u yüzde 32,04 getirisiyle yer alıyor. Bu özel özgür fonun 2 yatırımcısı bulunuyor ve fonun toplam pahası 452 milyon 731 bin lira. Son üç fon yatırımcısı yüzde 2,57 kayıp yaşadı. 48 yatırımcısı bulunan Amaç Portföy ADA Pay Senedi Hür (TL) Fon ise son 1 ayda yüzde 31,1 getiri sağladı. Fonun toplam pahası 850 milyon 289 bin lira. Fonun son üç aylık getirisi yüzde 14,61, son 6 aylık getirisi ise yüzde 348,8, son 1 yıllık getirisi yüzde 700,8 düzeyinde.

YILLIK GETİRİDE YÜZDE 982 AŞILDI

Aylıkta getiriler bu türlü pekala bu yılki performansları nasıl özel fonların? TEFAS datalarına nazaran bu yıl yani 11 ayda en fazla getiriyi yüzde 982 ile A1 Portföy İkinci Pay Senedi Hür (TL) Fon sağladı. Bu fon 60 yatırımcıya sahip ve 557 milyon 675 bin liralık toplam fon bedeli bulunuyor. Bu yılki çıkarı epey yüksek olan fon son 1 ayda yatırımcısına ise yüzde 14,33 kaybettirdi. Son üç ayda yüzde 1,65, son 6 ayda yüzde 488,85 kazandırdı. İkinci sırada ise Gaye Portföy ECE Pay Senedi Hür (TL) Fon bulunuyor. Bu yılki getirisi yüzde 950,9 olan fonun 49 yatırımcısı var. Ve fonun toplam kıymeti 54 milyon 74 bin lira. Üçüncü ise aylık getiride altıncı sırada yer alan Maksat Portföy ADA Pay Senedi Özgür Fon’u bulunuyor. Dördüncü ise tekrar Maksat Portföy’ün DORUK Pay Senedi Hür Fon’u. Bu yıl yüzde 456,6 getiri sağlayan fonun aylık getirisi yüzde 21 iken son üç ayda yatırımcısına yüzde 8,33 kaybettirdi. Fonun 48 yatırımcısı var, toplam pahası ise 890.5 bin lira.

HEDEF YÜKSEK GETİRİ ELDE ETMEK

Bu hür yatırım fonlarında portföyde yer alacak yatırım araçları bakımından rastgele bir kısıtlama yapılmıyor. Ayrıyeten fonun idare stratejisi de hür olarak belirleniyor. Piyasa uzmanları memleketler arası piyasalarda ‘hedge fon’ teriminin Türkiye fon piyasasındaki karşılığının hür fon olduğunu söylüyor. Fonlar, türev araçlarına, borsa dışı opsiyon mukavelelerine, swap mukavelelerine yatırım yapabilir, açığa satış ve kredili menkul değer süreçleri gerçekleştirebilir. O nedenle yüksek riskli yatırım aracı olarak tanımlanır yüksek risk alıp daha fazla getiri elde etmeye odaklı hareket edilir.

6 SORUDA HÜR YATIRIM FONLARI

1- Hür yatırım fonları nedir?

Katılma hisseleri yalnızca nitelikli yatırımcılara satılmak üzere kurulmuş olan “Serbest Şemsiye Fonları”na bağlı olarak ihraç edilen fonlardır. Özgür Yatırım Fonlarının sırf nitelikli yatırımcılara satılması tercih edilerek, fon yatırımcıları için taban yatırım fiyatı ya da azamî yatırımcı sayısı konusunda sınırlama getirilmemiştir. Lakin fon kurucusu tarafından fon izahnamesinde hudut getirilmesi mümkündür. Heyet düzenlemeleri uyarınca nitelikli yatırımcı, SPK’nın yatırım kuruluşlarına ait düzenlemelerinde tanımlanan ve talebe dayalı olarak profesyonel kabul edilenler de dahil profesyonel müşterilerdir.

2- Nitelikli yatırımcılar kimlerdir?

Yerli ve yabancı yatırım fonları, emeklilik fonları, yatırım iştirakleri, aracı kurumlar, bankalar, sigorta şirketleri, portföy idare şirketleri, ipotek finansmanı kuruluşları, emekli ve yardım sandıkları, vakıflar, kamuya faydalı dernekler, nitelikleri itibariyle bu kurumlara misal olduğu SPK’ca belirlenecek öteki yatırımcılar, fon katılma hisselerinin halka arz tarihi itibariyle en az 1 milyon TL meblağında Türk ve/veya yabancı para ve sermaye piyasası aracına sahip olan gerçek ve hükmî bireyler nitelikli yatırımcılara örnek olarak verilebilir.

3- Fon kaç bireye kurulabilir?

Serbest Yatırım Fonları tek bir yatırımcıya özel kurulabildiği üzere aile, seçili kurumlara özel de olabiliyor. Azamî kişi sayısı sonu bu fonlarda bulunmuyor.

4- Hür yatırım fonları nelere yatırım yapabilir?

Diğer fonların tersine özgür fonların yatırım stratejisi muhakkak kurallara tabi değil. Hür fonların özü piyasa uzmanlarının tarifine nazaran yüksek risk alıp çok daha fazla getiri elde etmek. O nedenle türev araçları, borsa dışı opsiyon kontratları, swap kontratları, açığa satış, kredili menkul değer süreci yapabilirler. Türev ve açığa alım satım yaptığı için hür fonların risk bedeli yüksektir.

5- Hür fonlar nasıl alınır?

Nitelikli yatırımcılara ihraç edilen fonların alım satım süreçleri yalnızca yetkili aracı kuruluşlar üzerinden yapılabiliyor. Ayrıyeten bu fonların hisselerinde alım satım konusunda yetkili kuruluşlar, fona katılan yatırımcıların nitelikli yatırımcı kaidelerini taşıdığını gösteren dokümanları temin edip sistemli olarak saklamak zorundadır.

6- Kuruluş tipleri nasıl olabilir

Serbest yatırım fonlarının, yatırım sınırlamalarının fon izahnamelerinde serbestçe belirlenmesine imkan tanınması suretiyle, tek bir portföyden oluşan yüksek riskli yatırım fonu olarak ya da portföyü hür yatırım fonlarından oluşan fon sepeti biçiminde kurulabilmelerine imkan getirilmiştir. Fon sepetinde yer alan hür yatırım fonlarına ilişkin katılma hisselerinin bedelinin, fon toplam kıymetinin yüzde 10’unu geçmesi halinde, bu fon sepetleri Tebliğ’de özgür yatırım fonları için belirlenen kararlara tabi olmaktadırlar. Bu nitelikteki fon sepetleri Tebliğ’de fon sepetleri için belirlenen genel yatırım sınırlamalarına tabi değildir.