Phaselis’te beklenen eksper raporundan ‘hukuka aykırı’ görüşü çıktı

ANTALYA – Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Phaselis Antik Kenti’nin Alacasu ve Bostanlık koylarında şubat ayında inşaatı başlatılan halk plajı ihalesinin iptali için açılan davada, eksper raporu mahkemeye sunuldu.

Dokuz Eylül ve Akdeniz üniversitelerinden beş akademisyenin yer aldığı uzman heyeti, antik kentin koylarında rastgele bir uygulama imar planı bulunmadığına ve yapılaşma alanlarının tamamının kıyı şeridi içerisinde kaldığına dikkat çekerek, bunun ‘mevzuata aykırı’ olduğunu belirtti.

Beydağları Kıyı Ulusal Parkı hudutları içerisinde 1’inci derece arkeolojik sit alanı olan Phaselis’te yapılaşmaya karşı mimarlar, kent plancılar ve peyzaj mimarları odaları ile bölge sakinlerinin açtığı davada artık gözler Antalya 3. Yönetim Mahkemesi’nin vereceği karara çevrildi.

Phaselis’te günübirlik tesis ve plaj projesi için inşaat çalışmaları devam ediyor.

‘HİÇBİR YAPI VE TESİS YAPILAMAZ’

Antalya Kültür Varlıklarını Muhafaza Bölge Kurulu’nun olumlu görüşüyle uygulamaya konulan projenin durdurulması için davada mahkeme, heyetin onayıyla başlatılan ihale sürecini durdurarak eksper raporu raporu istemişti. Eksper heyeti tarafından 28 Temmuz’da bölgede yapılan keşiften sonra hazırlanan ve oy birliği ile mahkemeye sunulan 65 sayfalık raporda, projenin mevzuat kararlarının yanında planlama ve şehircilik unsurlarına de karşıt olduğu belirtildi.

Koylara yapılacak günübirlik tesislerin kıyı kanununa da karşıt olduğuna vurgu yapılan raporda, “Dava konusu alanlara ilişkin rastgele bir uygulama imar planı bulunmamaktadır. Uygulama imar planı bulunmayan alanlardaki kıyı şeritlerinde belirtilen aralar içinde hiçbir yapı ve tesis yapılamaz. Dava konusu proje kapsamında önerilen işlevler bu nedenle kıyı kanununun kararlarına uymamaktadır” denildi.

PHASELİS’TE 4 KATMAN GÖZLENDİ

Arkeolog, kent plancısı, peyzaj mimarı, mimar ve onarım uzmanı ile harita ve kadastro mühendisinden oluşan uzman heyetinin mahkemeye sunduğu görüşte, bölgede Geç Helenistik, Roma, Erken Bizans ve Bizans periyotlarına ilişkin katmanların gözlendiği tespiti yer aldı. Raporda ayrıyeten, “Antik periyoda ve Ortaçağ’a tarihlenen yerleşim yerleri, tespit edildikleri alanların etrafına de yayılım göstermektedir. Dava konusu ören yerindeki kalıntılar, arkeolojik açıdan az rastlanan öğelerdendir. Alanda yapılan çok değerli arkeolojik çalışmaların şimdi arkeoloji literatüründe gereğince tanınmıyor olması, alanın ehemmiyetini daha da artırmıştır. Bu yüzden bu alanın korunması ve elde edilen bilgilerin ileriki kuşaklara aktarılabilmesi şarttır” görüşü yer aldı.

‘BİLİMSEL HAFRİYAT DIŞINDA HİÇBİR ÇALIŞMAYA MÜSAADE VERİLMEMELİ’

Phaselis Ören Yeri’nde Bostanlık ve Alacasu koyunda yapılan arkeolojik tespitler raporda şöyle sıralandı: “Alanda çok sayıda temel, döşeme kalıntıları ve duvar modülleri olduğu dikkat çekmiştir. Yeraltında öbür arkeolojik buluntular olması olasıdır. Arazinin eğimli olduğu bölgelerde, yeraltında korunmuş potansiyel kalıntıların olması mümkünlüğü artmaktadır. Buna rağmen dava konusu alanın yapılaşmaya maruz kaldığı, yer yer beton gereç kullanıldığı, daha evvelden yapılmış kimi ünitelerin kaldırıldığı gözlenmiştir. Gerekli durumlarda imaline müsaade verilen WC, bilet gişesi, bekçi kulübesi üzere ünitelerin dışında da çeşitli yapıların yapıldığı ve ölçeklerinin en az seviyede tutulmadığı dikkat çekmiştir. Bunun yanı sıra ziyaretçi yoğunluğu sebebiyle koruma-kullanma istikrarının gözetilmediği dikkat çekmiştir. Phaselis, bilimsel çalışmalar dışında motamot korunması gereken bir alandır. Bilimsel emelli yapılan hafriyatlar dışında hiçbir hafriyata müsaade verilmemelidir.”

‘ZİYARETÇİ AKINI DENETİM ALTINA ALINMALI’

Ziyaretçi sayılarındaki dramatik artışa dikkat çekilen raporda, koyların turistik hedefli kullanılan kısımlarının insan yoğunluğuna bağlı kirlendiğine, flora ve faunanın yıprandığına ve bunun bölgeye özel çeşit çeşitliliğinin azalmasına yol açacağına değinildi: “Ören yeri girişinde keşif günü hafta içi olmasına karşın uzun araç kuyruğu bulunduğu gözlenmiştir. Alanın kapasitesinin üzerinde konuk ağırladığı, mevcut takviye ünitelerinin yetersiz kaldığı ve 1. derece arkeolojik sit alanlarının bu durumdan olumsuz etkilenebileceği belirlenmiştir. Halbuki ulusal parkların idare muvaffakiyetleri, bu alanların ne kadar korunduğuyla yakından ilgilidir ve bu alanların korunması çoklukla ziyaretçi sayılarıyla aksi orantılıdır. Aksi halde bu özellikli alanlar ulusal park statüsüne gerek kalmadan ‘turizm geliştirme merkezi’ olarak nitelenirdi. Bu nedenle dava konusu bölgede ziyaretçi sayılarını denetim altında tutma üzerine acele çalışmalar yapılması gerekmektedir. Fakat bu denetimin yakın etraftaki misal nitelikteki alanların da kullanıma açılması ile sağlanıp sağlanmayacağı konusunda heyetimizce kuşku duyulmaktadır.”

‘KANUNUN HİÇE SAYILDIĞI KANITLANDI’

Dava avukatı Tuncay Koç, eksper heyetinin hazırladığı Phaselis raporunu şöyle kıymetlendirdi: “Kültür ve turizm Bakanlığı’nın Alacasu ve Bostanlık koylarında yaptığı projenin ne kadar yanlış olduğu eksper raporuyla da ortaya konmuştur. Arkeolojik sit alanlarını bölüp, ziyan veren bu projenin insan baskısının daha da artmasıyla bölgeye hem kültürel miras hem de flora ve fauna istikametinden ziyan vereceği sabittir. Bakanlığın bu projede kıyı kanunu kararlarını de hiçe saydığı kanıtlanmıştır. Bir an evvel iptal edilmesini talep ediyoruz.”